Naturalne materiały budowlane dają radę!

Sektor budownictwa odpowiada za około 40% globalnych emisji CO2. Dodatkowe 5% dokłada produkcja cementu. Może warto byłoby zatem sięgnąć po naturalne materiały budowlane, żeby ulżyć naszej planecie?

Trzy tony betonu!

Na początek musicie wiedzieć, że produkcja cementu na świecie powoduje roczne emisje w wysokości ok. 2,5 Gt CO2, a za połowę odpowiadają same Chiny (tam chyba wszystko produkują). Do tego jeszcze warto wspomnieć, że roczny wzrost produkcji oscyluje w granicy 2,5%, a przy produkcji 1 tony cementu emitowanych jest 900 kg dwutlenku węgla.

Z cementu możemy zrobić beton (po zmieszaniu z piaskiem, żwirem i wodą), który jak się okazuje jest drugim po wodzie najczęściej zużywanym materiałem na świecie. A statystycznie rzecz biorąc, to każdy z nas zużywa go 3 tony rocznie (no ale z czegoś trzeba wybudować domy, mosty, albo ekologiczny biurowiec).

Naturalne materiały budowlane alternatywą dla betonu

Całe szczęście są różne sposoby na redukcje emisji przy procesie produkcji cementu, ale nie o tym będzie dzisiejszy wpis. Dziś chcemy sprawdzić jakie naturalne materiały budowlane mogą nam zastąpić beton.

Drewno

To chyba pierwszy materiał z tej kategorii o jakim myślimy. Z drewna można zrobić różne ciekawe rzeczy, jak na przykład zabawki, portfele, obudowy do telefonów a nawet samochody. Przede wszystkim jednak drewno jest wyśmienitym materiałem do budowy domów.

naturalne-materialy-budowlane-passive-house-factory-hemsworth-ema-peter
Drewniana fabryka drewnianych prefabrykatów do budowy drewnianych budynków w Pemberton w Kanadzie / Źródło: Dezeen.com; Foto: Ema Peter

W przypadku tego materiału możecie wybierać w projektach od klasycznych „dworków” do nowoczesnych przeszklonych kostek. Możecie też zbudować pasywną fabrykę, a co! Gatunków drewna jest tyle co gatunków drzew (czyli dużo), ale jeśli już się zastanawiacie nad zakupem, to w pierwszej kolejności rozważajcie drzewo dostępne lokalnie (mniejsze koszty transportu i dużo niższy ślad węglowy) i nie zapominajcie o tym, żeby posiadało ono certyfikat FSC (IKEA używa tylko takiego drewna), który gwarantuje, że zostało ono pozyskane w zrównoważony sposób.

Oczywiście dom z drewna bez żadnej izolacji raczej nie będzie się nadawał na całoroczne zamieszkiwanie, bo drewno samo w sobie nie ma super właściwości izolacyjnych (choć jest lepsze od popularnej cegły). Ale bez problemu znajdziecie oferty kompletnych domów szkieletowych i prefabrykowanych z odpowiednią izolacją, które za granicą są praktycznie standardem (u nas musi być cegła albo pustak) i mogą zostać wybudowane w bardzo krótkim czasie (3 miesiące to żaden wyczyn). Ale możecie też sięgnąć po bardziej wyszukane naturalne materiały.

Słoma

Niewątpliwie jest to surowiec pochodzenia naturalnego i co najlepsze szybko odrasta, więc jest ze swej natury odnawialna. Słomiane bele wstawia się w drewnianą kratownicę i dzięki temu stanowią doskonałe wypełnienie ścian albo dachów. Współczynnik przewodzenia ciepła sprasowanej słomy jest na tym samym poziomie co styropianu albo wełny mineralnej (czyli ok. 0,04 W/mK). Oznacza to, że bez problemu możemy sobie wybudować dom spełniający obowiązujące wymagania izolacyjności przegród i nie stosować przy tym sztucznego tworzywa jakim jest styropian.

Oczywiście, jak każdy naturalny materiał słoma podlega biodegradacji, ale nie musicie się obawiać, że za 2 lata ściana ze słomy zniknie. Jeśli nie dopuścicie do jej zmoknięcia stosując odpowiednią izolację, a dodatkowo otynkujecie ściany (np. gliną) to możecie być pewni, że wasz ekologiczno-słomiany dom przetrwa dziesiątki lat. Nie wierzycie? W Europie najstarszy dom ze słomy stoi dzielnie od 1921 roku we francuskiej miejscowości Montargis.

Słoma w żaden sposób nie ogranicza projektu budynku, bo z jej wykorzystaniem powstają domy jednorodzinne (w dodatku pasywne!), ale możecie też wybudować sobie pensjonat z ładnymi widokami (jak ten w Szwajcarii). Podręcznik jak poskromić słomę i namówić ją do bycia materiałem budowlanym wydał Cohabitat. Możecie też skorzystać z wiedzy entuzjastów, którzy wybudowali sobie dom ze słomy i gliny.

naturalne-materialy-budowlane-Maya_Boutique_Hotel-Photo-Pascal-Gertschen-110
Słomiany pensjonat Maya Boutiqe Hotel w Szwajcarii / Źródło: Maya Boutiqe Hotel; Foto: Pascal Gertschen

Ziemia

To co mamy pod nogami także może nam posłużyć jako materiał budulcowy. Od tysięcy lat ubita ziemia była przecież stosowana do budowy różnego rodzaju budynków na całym świecie. Już w neolicie w okolicach Rzeki Żółtej w Chinach wykorzystywano ją do budowy ścian i fundamentów. Jednym z nowszych przykładów jest ekologiczny ogród botaniczny Eden Project w Kornwalii, gdzie część ścian została wykonana z tego naturalnego materiału.

A jakie są plusy użycia ziemi? Surowiec mamy na miejscu, więc odpada nam problem z transportem, a przede wszystkim znacząco obniżają się koszty budowy. Ma dobre właściwości izolacyjne (termiczne i dźwiękoszczelne) i co dość oczywiste jest niepalna. O wysokiej trwałości najlepiej świadczą stojące po dziś dzień konstrukcje typu Mur Chiński.

Żeby coś zbudować musimy mieć jakąś konstrukcję wsporczą (najlepiej drewnianą), w której umieścimy bloki z ubitej ziemi. Obecnie możemy się posługiwać maszynami do ubijania, ale jeśli chcemy być bardziej eko, to przecież nic nie stoi na przeszkodzie, żeby trochę potupać nogami przy produkcji ziemnych cegieł (o ile macie tyle pary w nogach) . Najlepsze w tym wszystkim jest to, że nie musimy się ograniczać do budowania prostej lepianki – jak widzicie na poniższym obrazku architekci projektują całkiem atrakcyjne domy z ubitej ziemi.

naturalne-materialy-budowlane-ubita-ziemia
Ubita ziemia jako materiał budowlany / Źródło: dezeen.com

Konopie

Słysząc tę nazwę od razu kojarzy nam się ona z niezbyt legalnym produktem, czyli marihuaną. I w sumie słusznie, bo w końcu konopie należą do roślin z rodziny Cannabis. Ale my mamy na myśli konopie uprawiane do celów przemysłowych, w których zawartość substancji narkotycznej THC jest na tak niskim poziomie, że nie ma co się zastanawiać nad paleniem tegoż.

Konopie mają wiele zalet – są nietoksyczne, mają dobre parametry izolacyjne (zbliżone do słomy), słabo się palą (w sensie pożarowym) i są bardzo uniwersalne, bo można z nich zrobić chociażby płyty ścienne (typu wiórowego) albo „cegły”. Jak się postaracie to dom z konopi może być nawet domem pasywnym i dostać certyfikat LEED (taki sam jak ma nowa superekologiczna siedziba Siemensa). Sama roślina rośnie bardzo szybko i można takową zasadzić chociażby za domem (po uzyskaniu stosownego zezwolenia), więc nie powinny dziwić pomysły na zastosowanie tej rośliny jako materiału budowlanego.

naturalne-materialy-budowlane-dom-z-konopi
Dom z konopi w trakcie budowy / Źródło: hempbuilding.blogspot.com

Co natura może nam jeszcze zaoferować?

Grzybnia, co dość zaskakujące, też się nadaje na materiał konstrukcyjny budynku. Serio! David Benjamin, amerykański architekt i innowator wpadł na pomysł, żeby do produkcji cegieł „zaprosić” grzyby. Składnikami takiej naturalnej cegły są kukurydziane odpady, konopie i obrastająca je grzybnia. Materiał jest raczej nietrwały, bo ulega biodegradacji w 3 miesiące po budowie, ale możliwe, że w przyszłości będzie można korzystać z niego w bardziej trwałej formie.

naturalne-materialy-budowlane-Hy-Fi-tower-Amy-Barkov
Wieże Hy-Fi zrobione z grzybni stały w 2014 roku w nowojorskim muzeum MoMA / Źródło: Wired; Foto: Amy Barkow

Bambus z kolei jest super szybko rosnącą trawą (tak, to trawa), która może posłużyć do wykonania naszej wakacyjnej posiadłości (gdzieś w tropikach, bo w polskim klimacie bambus nie rośnie w dużych rozmiarach). Materiał z bambusa jest wytrzymały i lekki i doskonale sprawdza się w rejonach, gdzie jest go pod dostatkiem. Można go wykorzystać w różnego rodzaju konstrukcjach – od altan, poprzez domki na plaży po normalne budynki mieszkalne (możecie je zobaczyć chociażby tutaj). A jak chcecie, to możecie do kompletu sprawić sobie rower z bambusa (serio!).

naturalne-materialy-budowlane-Bamboo-Dinning-Outside
Bambusowa weranda / Źródło: kirknielsen.com

Oczywiście pójście na całego i budowa z domu całkowicie w oparciu o naturalne materiały budowlane prawdopodobnie będzie się wiązać z wieloma trudnościami – stworzenie odpowiedniego projektu, dostępność surowców oraz możliwość albo konieczność skorzystania z wykwalifikowanych ekip budowlanych. Może się też okazać, że nie dość, że taki dom jest pracochłonny, to jeszcze ogólny koszt budowy będzie porównywalny albo nawet większy niż standardowego domu (ale może być też dużo taniej). No ale czego się nie robi by być bardziej ekologicznym i przyjaznym środowisku, prawda?

 

Źródła: IEA , IPCC, Columbia University, Benhelal i in. – Global strategies and potentials to curb CO2 emissions in cement industry, naturalnebudownictwo.pl, Inhabitat, machine4living.com, Wikipedia

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz