Jeździmy na rowerze. Jemy również wegetariańskie dania. A do tego interesuje nas energia odnawialna, która nie jest stanem chorobowym (jak się niektórym wydaje), tylko lekarstwem na postępujące zmiany klimatyczne. A interesuje nie tylko nas, ale cały świat. Sprawdźmy zatem, kto jest liderem w wytwarzaniu zielonej energii? Jakie państwo robi największe postępy? Jak na tle świata i Europy wygląda Polska?
Pomimo tego, że niedawno wkroczyliśmy w nowy, już 2016 rok, to z uwagi na to, że w statystyce czas biegnie nieco wolniej niż w naszych kalendarzach najnowsze dane dotyczące energii odnawialnej będą dotyczyły roku 2014 (ale mamy już najnowsze statystyki za rok 2015 i 2016).
Świat coraz bardziej zielony (energetycznie)
Energia odnawialna to dziedzina, w której coroczne wzrosty są najbardziej oczekiwane, a nawet konieczne, aby wspomóc dążenia świata do ograniczenia wzrostu globalnej temperatury na poziomie poniżej 2°C, zgodnie z tym, co określa przyjęte w grudniu porozumienie klimatyczne z Paryża.
W roku 2014 cały świat wytworzył energię elektryczną w ilości 23 480 TWh przede wszystkim z paliw kopalnych oraz z elektrowni atomowych. Udział odnawialnych źródeł energii stanowił blisko 23%, z czego większość wyprodukowały elektrownie wodne, na drugim miejscu była energetyka wiatrowa, a na ostatnim stopniu podium znajdowała się biomasa i biopaliwa.
Żeby zobaczyć skalę globalnej produkcji energii elektrycznej możemy ją porównać z medianą rocznego zużycia w Polsce, która według danych GUS wynosi ok. 2000 kWh rocznie dla gospodarstwa domowego. Między jedną TWh [terawatogodziną] a kWh [kilowatogodziną] jest różnica miliarda (1 Tera = 1 000 000 000 kilo), czyli bardzo dużo. Po tym matematycznym sprawdzeniu zobaczmy jak wygląda stan poszczególnych rodzajów zielonej energii.
Hydroenergia
Elektrownie wodne wytworzyły w 2014 roku ponad 16% energii elektrycznej na świecie. Najwięcej wyprodukowały elektrownie wodne w Chinach, Brazylii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Rosji i Indiach. Łączna moc elektryczna wszystkich elektrowni wodnych na świecie to 1,055 TW (co w przeliczeniu daje nam moc wystarczającą do zasilenia 10 miliardów 10 Watowych LEDów).
Chiny są liderem zarówno jeśli chodzi o moc elektrowni wodnych, ale również w ich budowaniu. W 2014 roku oddano do użytku nowe elektrownie o mocy 22 GW, w tym trzecią największą na świecie o mocy 13,86 GW. Teraz Chiny mają łącznie do dyspozycji 280 GW. Pozostałe kraje z czołówki zwiększały swoje moce już zdecydowanie skromniej. Dla porównania Polska ma niecały 1 GW mocy z elektrowni wodnych.
Energetyka wiatrowa
Na drugim miejscu pod względem produkcji odnawialnej energii jest energetyka wiatrowa. Moc zainstalowanych farm wiatrowych na świecie wynosi już 370 GW i jak widać na wykresie trend wzrostowy utrzymuje się już od 2004 roku.
Tak jak w przypadku elektrowni wodnych, również pod względem mocy zainstalowanych wiatraków na pierwszym miejscu są Chiny, przed USA, Niemcami oraz Hiszpanią. Chińczycy również najwięcej tych wiatraków sobie dostawili w 2014 roku.
Inne statystyki pokazują, że prąd wytwarzany przez turbiny wiatrowe ma już znaczy udział w ogółem wytwarzanej energii elektrycznej. Dla przykładu w Danii 39% energii pochodzi z wiatru, w Portugalii 29%, po sąsiedzku w Hiszpanii 20%, a w Nikaragui 21%. Polska powinna brać przykład z tych krajów, bo wg ostatnich danych GUS energia wiatrowa stanowiła jedynie 4,3% całkowitej produkcji energii elektrycznej w naszym kraju.
Fotowoltaika
W 2014 roku minęła 60. rocznica pierwszej publicznej prezentacji ogniwa fotowoltaicznego. Rynek ogniw PV rozwija się coraz bardziej i osiągnął na świecie moc 177 GW.
Tym razem pod względem zainstalowanych mocy ogniw PV najlepsi na świecie są Niemcy z wynikiem 38,2 GW. Za to Chiny i Japonia nadrabiają straty, bo w 2014 roku znacząco zwiększyły swoje moce, odpowiednio o 10,6 i 9,7 GW. Również Stany Zjednoczone osiągnęły dobry wynik z przyrostem na poziomie 6,2 GW. A jak Polska sobie radzi? Słabiutko – na koniec 2014 roku mieliśmy marne 27 MW ogniw fotowoltaicznych.
Kolektory słoneczne
Żeby nie było, że Polska wypada kiepsko w porównaniu do innych państw, to w przypadku kolektorów słonecznych służących do podgrzewania wody byliśmy na 10. miejscu w kategorii wzrostu.
Nie zmienia to faktu, ze Chiny znowu są górą i na koniec 2013 roku mieli już zainstalowane ok. 45 GW mocy cieplnej pochodzącej z kolektorów.
Energia odnawialna w Polsce
Są już dostępne najnowsze dane GUSu dotyczące energii odnawialnej w naszym kraju. Nadal nic się nie zmieniło i Polska węglem stoi, ale zielona energia to teraźniejszość, a przede wszystkim przyszłość, więc warto wiedzieć, czy idziemy w dobrym kierunku.
Najwięcej energii odnawialnej produkujemy z biopaliw stałych, czyli tak naprawdę ze współspalania biomasy w konwencjonalnych elektrowniach i elektrociepłowniach. Niektórzy się z taką praktyką nie zgadzają i uważają, że współspalanie nie powinno być zaliczane do zielonej energii, ale takie mamy aktualnie uwarunkowania rynkowe i prawne, że GUS nie miał wyjścia i ponad 3/4 wykresu przypada właśnie na biomasę w wariancie stałym.
Na drugim miejscu są biopaliwa ciekłe, czyli bioetanol i biodiesle, które są dodawane do paliw sprzedawanych na stacjach benzynowych. Trzecie miejsce zajmuje energetyka wiatrowa, która może przestać się rozwijać, jeśli zmieni się prawo dotyczące lokalizacji turbin wiatrowych. Ogólnie rzecz biorąc polski klimat (polityczno-gospodarczy) nie koniecznie sprzyja rozwojowi energetyki odnawialnej. Musimy jednak pamiętać o tym, że będąc w Unii Europejskiej zobowiązaliśmy się do tego, że w 2020 roku udział energii odnawialnej w energii końcowej ma wynieść 15% (przy obecnych 11%). Według niektórych ekspertów (np. pana Grzegorza Wiśniewskiego) może być to karkołomne zadanie i jeśli nie weźmiemy się ostro do roboty nie obędzie się bez płacenia wysokich kar z niedotrzymanie naszych zobowiązań. Pożyjemy zobaczymy.
Podsumowując, cieszyć nas powinno to, że świat wciąż zwiększa udziały energii odnawialnej. Z punktu widzenia postępującego globalnego ocieplenia jest to jeden z niezbędnych warunków do zmniejszania emisji gazów cieplarnianych. Pamiętajmy jednak, że według naukowców z IPCC i tak będziemy musieli wynaleźć nowe technologie, żeby powstrzymać zmiany klimatyczne. Energia odnawialna to tylko jeden z elementów tej klimatycznej układanki.
Źródła: REN21 2015 Global Status Report, GUS Energia ze źródeł odnawialnych w 2014 r., GUS Gospodarka paliwowo-energetyczna 2013-2014