Zanieczyszczenie plastikiem to globalny problem!

Bardzo możliwe, że do 2050 roku w morzach i oceanach będzie więcej plastiku niż ryb. Ale to tylko jeden z wielu powodów, dla których zanieczyszczenie plastikiem jest globalnym problemem. Czy można go w ogóle rozwiązać?

Zacznijmy jednak od tego…

zanieczyszczenie plastikiem telefon bakelit
Tales z Miletu, Telefon z Bakelitu 😉 / Źródło: sciencemuseum.org.uk

Kto wymyślił plastik?

Można przyjąć, że to wina amerykańskiego chemika (choć urodzonego w Belgii) Leo Hendrika Baekelanda. Coś Wam świta, gdy czytacie to nazwisko? Nie, nie chodzi nam o nazwę producenta bakalii, ale o bakelit. Powstał w 1907 roku z połączenia fenolu i formaldehydu i można przyjąć, że to odkrycie zapoczątkowało erę tworzyw sztucznych.

Oczywiście, gdyby Baekeland nie wynalazł bakelitu, zrobiłby to z pewnością ktoś inny (tak działa postęp i wynalazczość), choć pewnie nazwa tego tworzywa byłaby nieco inna. Tak czy siak, w ciągu ostatnich 50 lat ilość wytwarzanych tworzyw sztucznych wzrosła 20-krotnie! I wciąż rośnie, choć w Europie, od 10 lat utrzymuje się na dość stabilnym poziomie.

zanieczyszczenie plastikiem globalna produkcja wykres
Tak wygląda globalna produkcja plastiku na wykresie / Źródło: Statista

Można sobie łatwo wyobrazić, że taka ilość plastiku wprowadzana do obiegu rok do roku musi mieć negatywny wpływ na środowisko naturalne. Badania i statystyki mówią, że…

Zanieczyszczenie plastikiem to złoooooo!

Żeby nie być gołosłownym przytoczymy kilkanaście plastikowych faktów. Trzymajcie się, bo część z nich może szokować!

  • Co roku do mórz i oceanów trafia 8 milionów ton plastikowych odpadów, z czego 236 tysięcy ton stanowi mikroplastik.
  • Obecnie na powierzchni oceanów znajduje się pięć “wysp” utworzonych z plastikowych odpadów. Jedna z nich wielkością dorównuje powierzchni Francji.
  • Co minutę do morza trafia taka ilość plastiku, jaka znajduje się w jednej śmieciarce.
  • Do 2020 roku ilość plastików w morzach i oceanach zwiększy się 10-krotnie.
  • W 2014 roku stosunek masowy ilości plastików w morzach do ryb wynosił 1:5.
  • W przeliczeniu na masę do 2050 roku w morzach i oceanach będzie więcej plastiku niż ryb.
plastikowe torby w wodzie
Plastikowe torby trafiają do wody i zabijają żółwie, foki, ptaki, ryby i wieloryby / Źródło: NDRC
  • Tworzywa sztuczne są dosłownie wszędzie, bo zostały znalezione nawet na głębokości 11 km (na Mount Evereście też są – pokazywał je sam Denis Urubko na konferencji #ETtalks).
  • Wiele organizmów morskich nie jest w stanie odróżnić plastikowych śmieci od pożywienia. Te, które je zjedzą umierają z głodu, bo nie mogą strawić plastiku.
  • Ryzyko chorób raf koralowych wzrasta z 4% do 89% po kontakcie z plastikiem znajdującym się w morskich wodach.
  • W okolicach Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci organizmy morskie jedzą więcej plastiku niż swojego naturalnego pożywienia.
  • Wiele gatunków ryb, które spożywamy, zawiera w sobie niestrawione resztki mikroplastików.
  • Mikroplastik znaleziono także w ludzkiej kupie!
  • 90% zanieczyszczenia mórz plastikiem pochodzi jedynie z 10 rzek, z czego aż 8 to rzeki azjatyckie.
  • W sumie na świecie wyprodukowano już ponad 8,3 miliardów ton (sic!) różnego rodzaju plastików, z czego aż 6,3 miliarda ton to obecnie plastikowe odpady.
zanieczyszczenie plastikiem nikaragua hermes rivera
Plastikowe odpady walają się na całym świecie / Źródło: Unsplash; Foto: Hermes Riviera
  • W skali świata jedynie 9% plastikowych śmieci trafia do recyklingu, a 12% kończy życie w spalarniach. Przeważająca większość trafia na składowiska, albo co gorsza, wprost do środowiska naturalnego.
  • W Europie jest lepiej, bo około 30% plastiku trafia do recyklingu, 39% jest spalane, a reszta ląduje na składowiskach odpadów.
  • Na całym świecie co minutę sprzedaje się ponad milion plastikowych butelek. Albo 20 tysięcy co sekundę! Łącznie w 2016 roku sprzedano ich 480 miliardów (niewyobrażalna liczba!)
  • Potrzeba ponad 500 lat, żeby plastikowa butelka rozłożyła się (a raczej rozpadła w pył) w środowisku naturalnym.
zanieczyszczenie plastikiem butelki pet
Czy naprawdę trzeba pić wodę z butelek? / Źródło: Unsplash; Foto: Giuseppe Fiamiani
  • W Europie około 40% produkcji tworzyw sztucznych to opakowania, 22% to różnego rodzaju sprzęty domowe, a 20% stanowią materiały budowlane i konstrukcyjne.
  • Cząstki mikroplastiku są obecne praktycznie we wszystkich systemach wodnych na świecie, czyli potokach, rzekach, jeziorach i morzach.
  • 83% testowanej wody kranowej z różnych światowych metropolii było zanieczyszczone cząsteczkami plastiku.
  • Z kolei aż 93% badanych wód butelkowanych produkowanych przez 11 największych firm z tego sektora zawierało cząstki plastiku.
  • Podczas jednego prania bluzy wykonanej z polaru (czyli przetworzonego PET) do ścieków trafia nawet 250 tysięcy cząstek mikroplastiku.
  • Szacuje się, że przez bliższy lub dalszy kontakt z plastikiem na całym świecie może umierać nawet 2 miliony zwierząt rocznie.
zanieczyszczenie plastikiem jorge gamboa plastic iceberg
Grafika zrobiona przez Jorge Gamboa pokazująca skalę problemu z zanieczyszczeniem plastikiem naszej planety / Źródło: Reddit

Ufff… Moglibyśmy jeszcze trochę tego typy faktów przytoczyć, ale póki co zdecydowanie wystarczy, żeby zdać sobie sprawę z powagi sytuacji. Zanieczyszczenie plastikiem to problem porównywalny do postępującego globalnego ocieplenia (więcej przeczytacie we wpisie o największych zagrożeniach dla środowiska). O ile w przypadku klimatu pewna (choć nadal niewielka) poprawa następuje (przybywa odnawialnych źródeł energii, podpisano porozumienie klimatyczne), to czy w kwestii plastików też świat coś robi, by ulżyć naszej planecie?

Czy jest nadzieja na świat bez plastiku?

Nie oszukujmy się, ale świat bez plastiku jest nierealny. Jest go zbyt dużo w środowisku naturalnym, a poza tym bez niego nie bylibyśmy w stanie funkcjonować na obecnym poziomie życia. Ale jest za to nadzieja na to, że świat idzie w kierunku ograniczenia negatywnego wpływu plastiku. Przykłady? Proszę bardzo.

Państwo, które coraz odważniej wkracza na ekologiczną ścieżkę, czyli Chiny, na początku roku zakazały importu plastikowych odpadów z Unii Europejskiej. Całe szczęście Parlament Europejski przyjął wczesniej wiążące cele recyklingu dla plastikowych opakowań na poziomie 55% do 2025 roku. Co więcej, posegregowanych odpadów nie będzie można w ogóle składować. Z kolei w ramach unijnego planu gospodarki w obiegu zamkniętym plastikowe produkty opakowaniowe mają być zaprojektowane i wykonane jako nadające się do recyklingu. Planowane jest także ograniczenie stosowania mikrocząseteczek w produktach. Pojawiają się także różne technologie i wynalazki sprzątające plastik.

zanieczyszczenie plastikiem butelki x
Generujemy zdecydowanie za dużo plastikowych odpadów / Źródło: Pexels

Z rzeczy, które już funkcjonują, to warto wspomnieć o wprowadzonej od nowego roku opłacie recyklingowej, czyli tzw. opłacie za foliówki. Pisaliśmy o tym wcześniej i patrząc na doświadczenia innych państw, efekt tej regulacji powinien być pozytywny dla środowiska. Co jakiś czas słychać też o zakazach stosowania jednorazowych sztućców i słomek, które wprowadzają poszczególne kraje (np. Francja), grupy osób (np. cały dwór brytyjskiej królowej) lub firmy (np. BBC). Sprawdza się także system kaucyjny, choć w Polsce, z opracowania zleconego przez Ministerstwo Środowiska, wynika że byłoby to zbyt drogie. No cóż… my uważamy, że jednak środowisku naturalnego by się to opłacało.

Bądź zero waste!

Możliwości regulacyjne są, tylko trzeba dać im szanse, aby przyniosły efekty w postaci obowiązującego prawa. Nie musimy jednak czekać, tylko weźmy sprawy w swoje ręce już teraz i ograniczajmy jak tylko możemy zużycie plastiku w najbliższym otoczeniu. Jak? Po prostu zacznijcie być bardziej zero waste. Wskazówki i wyjaśnienia znajdziecie w naszych wpisach (nawet jeśli nie jesteście mężczyznami) 🙂

http://www.green-projects.pl/2017/11/czy-zycie-zero-waste-jest-latwe/

http://www.green-projects.pl/2018/03/mezczyzna-zero-waste-w-5-krokach/

Mimo szczerych chęci nie pozbędziemy się całkowicie plastiku z naszego życia. To dość oczywiste chociażby ze względu na to, że nie mielibyście jak czytać wpisów na naszym blogu. Ale na poważnie, to samemu można znacznie ograniczyć konsumpcję różnych plastików. Tak więc do dzieła!

Jeśli uważacie, że warto podzielić się tym wpisem z najbliższymi, to czyńcie to śmiało. Dobrze, żeby jak największa liczba osób włączyła się do walki z zanieczyszczeniem plastikiem i to nie tylko z okazji Dnia Ziemi, nieprawdaż?

 

Źródła: Britannica, Earthday.org, Materiały Komisji Europejskiej, Europejska strategia na rzecz tworzyw sztucznych w gospodarce o obiegu zamkniętym, Telegraph, Scientific American

The form you have selected does not exist.